ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇတႆးဢၼ်ၸွမ်းသၽႃႇဝ

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈဢဝ်လူင်း ၶႅပ်းႁၢင်ႈၼႆႉသေ မီးၵူၼ်း ပၢႆးဝူၼ်ႉဢၼ်ပိူင်ႈၵၼ်တင်းၼမ် မႃးဝႃႈသႂ်ႇ လွင်ႈပိူင်ပဵၼ်ၼႆႉယူႇ။ ပေႃးတူၺ်းတူင်ႇဝူင်း ႁိမ်းႁွမ်းတႆး ၵေႃႈ သမ်ႉမိူၼ်တေႉလႄႈ ဢၼ်လႂ်ၵေႃႈ ဢဝ်ၼႄႉဢဝ်ၼွၼ်းသမ်ႉပေႃးဢမ်ႇၸၢင်ႈတေႉယဝ်ႉ။ပေႃးဢဝ်ၽူႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းတူင်ႇဝူင်းပၢႆးၸႂ်ၶဝ်ဝႃႈၼႆ ပွင်ႇဝႃႈတႆးႁဝ်းၼႆႉ တိုၵ်ႉၸွမ်းလၢႆးသၽႃႇဝႁႅင်းၼႃႇ ၼႆယူႇ။ သၽႃႇဝၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼႆ တူၺ်းဢဝ်တီႈႁဝ်းပွႆႇႁူင်းၾႆး မိၼ်ၶိုၼ်ႈၼၼ်ႉၵူၺ်းၵေႃႈ ႁူႉလႆႈယဝ်ႉ။ မၼ်းၶႂ်ႈၶိုၼ်ႈထိုင်လႂ်ၵေႃႈၶိုၼ်ႈ၊ ႁဝ်းၵေႃႈဢမ်ႇႁူႉလႆႈဝႃႈ မၼ်းတေၶိုၼ်ႈထိုင်လႂ်လူးၵွၼ်ႇ။ ၶႂ်ႈတူၵ်း တီႈလႂ်ၵေႃႈတူၵ်း ဢဝ်ႁႅင်းၵွၼ်းၾႆးဝႃႈၵူၺ်း။ ဢမ်ႇမီး တႃႈမၵ်းၶၢၼ်းတီႈတူၵ်းလႄႈ ၸင်ႇဝႃႈ မိူၼ် ႁူင်းၾႆးမိၼ်သၽႃႇဝယဝ်ႉ။ပေႃးမႃးတူၺ်းၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းပိူင်ပဵၼ်တေႉ ပၢႆးပၺ်ႇ ၺႃႇၵေႃႈတေႃႈၼင်ႇၼၼ်ယဝ်ႉ။ ၵမ်ႈၼမ်တႄႉပေႃး ၼႂ်းပၢင်ၵုမ်၊ ပၢင်သွၼ်၊ ႁူင်းႁဵၼ်းသမ်ႉ ဢွၼ်လၢတ်ႈတိုၵ်းသူၼ်း ႁႂ်ႈပၼ်ႁႅင်းသွၼ်ႁဵၼ်းပၺ်ႇၺႃႇ တၢင်းႁူႉၼမ်ၼမ်ၼႆယူႇ။ ၵူၺ်းၼႃႇ ဝၢႆးသေၼၼ်ႉယဝ်ႉ ဢၼ်တေႉတေႉမၼ်းၼႆ လူဝ်ႇၸွႆႈတၢင်းၵိၼ်၊ ငိုၼ်းတွင်း၊ ၶူဝ်းတွၼ်ႈ၊ တၢင်းလူဝ်ႇ၊ ႁႅင်းၸႂ်ၼႆႉ သမ်ႉ ဢမ်ႇယိုၼ်ႈပၼ်သေ သမ်ႉၵႂႃႇယိုၼ်ႈပၼ် ၸွႆႈထႅမ် ဢဝ် ဢၼ်တီႈတေလႆႈၼႃႈလႆႈတႃပၼ်၊ ဢၼ်တီႈ ပိူၼ်ႈတေႁၼ်လီၼမ်ၼၼ်ႉၵူၺ်းလႄႈ ၸင်ႇဝႃႈ လႆႈၶၢၼ်ၸႂ်တႄႉတႄႉယဝ်ႉ။ပေႃးဢဝ်ၼႂ်းသၢႆၼႅင်ႈ Social Media ဝႃႈၼႆ လွင်ႈ တႆးၸွမ်းသၽႃႇဝဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ပေႃးပဵၼ်ငဝ်းတူင်ႉ ဢၼ်ပၼ်တၢင်းႁူႉတၢင်းႁၼ်သမ်ႉ ဢမ်ႇမီးၵူၼ်း တူၺ်းၵူၼ်းပၼ်ႁႅင်းၼမ်သင်။ ပေႃးပဵၼ်ဢၼ်ပွင်ႉၵၼ် လႃႇၵၼ် ၊ လၢတ်ႈတႂ်ႈသိၼ်ႈတႂ်ႈသိူဝ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉသမ်ႉ ၵူၼ်းတူၺ်းၼမ် Share ၵေႃႈၼမ်တႄႉယူႇ။မၢင်တီႈမၢင်ဝဵင်းသမ်ႉ ပေႃးဝႃႈၽီၸဝ်ႈမိူင်းလူင်းၼႆ ဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇတီႈၼၼ်ႈမူတ်း ၵူၼ်းပႂ်ႉဝၢၼ်ႈပေႃး ဢမ်ႇၶႂ်ႈမီးယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၼႃႇ ပေႃးဝႃႈပၢင်သွၼ် ပၢင်ၵုမ် ပၢင်ပိုတ်ႇႁူင်းႁဵၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉသမ်ႉ ပၼ်ငိုၼ်းၸၢႆႇ၊ လဵင်ႉၶဝ်ႈဝၼ်းသေၼႆၵေႃႈ ႁႃၵူၼ်းၵႂႃႇမၼ်းပေႃး ယၢပ်ႇတႄႉယဝ်ႉ။ဢၼ်မီးႁူင်းႁဵၼ်းဝႆႉၵမ်ႈၼမ်ၵေႃႈ ႁၼ်ပိူၼ်ႈႁဵတ်း လႄႈလီႁဵတ်းဝႆႉၼႆၵူၺ်း၊ မီးၼမ်ႉၸႂ်ၶႂ်ႈႁဵတ်းၵူၺ်းသေ သမ်ႉဢမ်ႇမီးၼမ်ႉၵတ်ႉ ၽႅၼ်ၵၢၼ်ဝႆႉ၊ ၸတ်းၵၢၼ်ၸွမ်းလႄႈ ပေႃးပိူၼ်ႈဢမ်ႇၸွႆႈထႅမ်သမ်ႉ ၵၢဝ်ႇဝႃႈ ဢမ်ႇဝႆႉၵႃႈၶၼ်ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ၊ ဢမ်ႇႁၵ်ႉ ၸိူဝ်ႉႁၵ်ႉၶိူဝ်းၼႆၵေႃႈ ႁၼ်မီးၼမ်တႄႉယူႇ။လွင်ႈပိူင်ၶူင်ႉသၢင်ႈႁူင်းႁဵၼ်း Structure of education ၶူင်းသၢင်ႈပိူင်ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇPhilosophy of education ပိူင်ပၢႆးဝူၼ်ႉၶပ်ႉပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇSystem education ပိူင်သၢင်ႈပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇFramework of education ယူင်ႉသၢင်ႈပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇSchool resources ၶိူင်ႈၵမ်ႉၵႅမ်ၶူဝ်းတိုၼ်းႁူင်းႁဵၼ်း တေဢဝ်မႃးတီႈလႂ်။Sustainable education တႃႇပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇယိုၼ်းယၢဝ်း ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇႁၢင်ႈႁႅၼ်းဝႆႉသေ လူဝ်ႇဢၼ်လႂ်ၸင်ႇၵွႆႈႁႃလူႇၶၢမ်ႇဢဝ်။ ၶႂ်ႈၶီႈၸင်ႇႁႃႁူးလွင်ႈၵူၺ်းလႄႈ မၼ်းယၢပ်ႇတႄႉတႄႉယဝ်ႉ။ၵူၺ်းၵႃႈ သင်ဝႃႈမၼ်းငၢႆႈၼႆ ပိူၼ်ႈတေႁဵတ်းဝႆႉၶႅမ်ႉ လႅပ်ႈမူတ်းယဝ်ႉ တေဢမ်ႇတၼ်းထိုင်ပၢၼ်ႁဝ်းၼႆႉ လႆႈ ၼႆၵေႃႈ တေလႆႈပွင်ႇၸႂ်ဝႆႉယူႇ။လွင်ႈၸွမ်းသၽႃႇဝ ငဝ်းလၢႆးဝၢၼ်ႈမိူင်းသုၵ်ႉသၵ်ႉ ၼႆႉသမ်ႉ ပေႃးမၢၵ်ႇတူၵ်းၸမ်ၼႃႇယဝ်ႉၸင်ႇပၢႆႈၵေႃႈမီး။ ပေႃးငိၼ်းသဵင်မၢၵ်ႇတူၵ်းၵႆယူႇသေတႃႉ ႁၼ်ပိူၼ်ႈပၢႆႈလႄႈၵူဝ်သေပၢႆႈၸွမ်းၵေႃႈမီး။ ႁႂ်ႈမီးၸႂ်သၢၼ်ၶတ်းလွင်ႈၼႆႉ ႁႂ်ႈႁေႉဝႆႉလူင်ႈၼႃႈၵေႃႈ ဢမ်ႇႁႃလၢႆးမၼ်းဝႆႉ။ ၼင်ႇႁိုဝ်တေဢမ်ႇလႆႈပၢႆႈ တေ ႁဵတ်းႁိုဝ်ၼႆၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈဝူၼ်ႉဝႆႉတႄႉယဝ်ႉ။ပေႃးဢဝ်ပၢၼ်မိူဝ်ႈလဵဝ်ဝႃႈ ၵွပ်ႈႁဝ်းဢမ်ႇလႆႈတၢင်းၸွႆႈထႅမ်တီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈလႄႈ ၼင်ႇႁိုဝ်ပိူၼ်ႈတေၸွႆႈ ႁူင်းႁဵၼ်းႁဝ်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းတေ လႆႈမီး1) ၵူၼ်းၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇဝႆႉတႃႇၸၼ်ၸႂ်ၵူၼ်းမႃးၸွႆႈ။2) ႁဝ်းလူဝ်ႇထႅမ်လၢႆးသွၼ်ဢၼ်ၸွမ်းပၢၼ်မႂ်ႇ။3) ႁဝ်းလူဝ်ႇယူႇတီႈဢၼ်မီးၽူႈမၢၵ်ႈၼမ်။4) ၽိတ်ႈမွၵ်ႇၵူၼ်းၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇမႃးဢႅဝ်ႇ။ ၶဝ်တေလူင်းၼႂ်းၼႅတ်ႇသေ ပေႃးပိူၼ်ႈႁၼ်ယဝ်ႉ ပိူၼ်ႈတေမႃးၸွႆႈ။5) တေလႆႈမီးၼမ်ႉၵတ်ႉတၢင်းမေႃ ဢၼ်ၵူၼ်း တူင်ႇ ဝူင်းႁဝ်းႁူႉၸၵ်းႁၼ်ၼမ်ၵွၼ်ႇ ၸင်ႇပဵၼ်လွင်ႈငၢႆႈၸႂ် မဵဝ်းၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ဢၼ်ပိူၼ်ႈဢမ်ႇၸွႆႈထႅမ်တီႈႁူင်းႁဵၼ်းၼၼ်ႉ ပိူၼ်ႈဢမ်ႇပွင်ႇၸႂ်ၵေႃႈဢမ်ႇၸႂ်ႈ၊ ပဵၼ်ယွၼ်ႉတီႈႁဝ်း ဢမ်ႇမီးၵူၼ်းၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇၵမ်ႉထႅမ် ဢဝ်ၼႃႈပၼ်တႃၶဝ်ၵူၺ်းယဝ်ႉ။ ဢမ်ႇၶႂ်ႈၸွႆႈၵေႃႈဢမ်ႇၸႂ်ႈ၊ ပဵၼ်ယွၼ်ႉႁဝ်းဢမ်ႇၶဝ်ႈႁႃ ဢမ်ႇပွႆႇၶၢဝ်ႇပွႆႇငၢဝ်းလႄႈ ၸိုဝ်ႈသဵင်ၼမ်ႉၵတ်ႉႁဝ်း ပႆႇထိုင်ၶဝ်ၵူၺ်းၼႆယူႇယဝ်ႉ။ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ လၢႆးႁဵတ်းႁဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇမႅၼ်ႈပိူင်ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇလႄႈ ဢမ်ႇမီးၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်၊ ၵူၼ်း ယွမ်းႁပ်ႉပၼ်ႁႅင်းၵေႃႈ လီလႆႈထတ်းတူၺ်းယူႇ။ပၢၼ်မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉမၼ်းမိူၼ်ပိူၼ်ႈၶၢႆၶူဝ်းဢွၼ်းလၢႆးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၶူဝ်းဢမ်ႇမိူၼ်ၼင်ႇလၢတ်ႈသေတႃႉၵေႃႈ ဢၼ်ၶဝ် လၢတ်ႈၼၼ်ႉ သမ်ႉမႅၼ်ႈၸွမ်းပိူင်ပဵၼ်သၽႃႇဝ ၵူၼ်းႁဝ်းလႄႈ ၸင်ႇၶၢတ်ႇယူႇယဝ်ႉ။ၵူၺ်းၼႃႇပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇတႄႉ တေလႆႈဢဝ်လၢႆးပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၶၢႆၵူၺ်း ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီမိူၼ်ၶူဝ်းၶၢႆၶဝ်ၼႆ ယဝ်ႉ။လိုၼ်းသုတ်း ယိၼ်းၸူမ်းၽူႈလူလိၵ်ႈၶဝ်

ၶိုၵ်ႉတွၼ်း(ၸၸၸ)18/6/2024